- Details
- Parent Category: Over Motief
Ons vormingsconcept
Zingeving in maatschappelijke context
Op het specifieke terrein van 'geloof en samenleving' heeft Motief al deskundigheid opgebouwd die resulteert in een duidelijk vormingsconcept dat uniek is in Vlaanderen. Zingeving wordt gevonden, gevormd en gevoed door een maximale betrokkenheid op de maatschappelijke realiteit. Motief noemt dit 'verankerde spiritualiteit' en koestert de dialectische spanning tussen twee polen van éénzelfde realiteit: tussen mystiek en politiek, strijd en inkeer, brood en rozen, …
Daarom kiest Motief ervoor het waarden- en zingevingdebat te koppelen aan het debat over maatschappelijke structuren. Motief laat/leert mensen verbanden zien tussen de individuele levensgeschiedenis en de samenleving. Het is heel belangrijk om inzicht te verwerven in de maatschappelijke samenhang én ieders afhankelijkheid daarin. De volgende stap is - samen met anderen - toekomstgevende 'tegenverhalen' ontwerpen die zin, nieuwe moed en gemeenschappelijke draagkracht geven.
Meer dan het private geloven
Het vormingsaanbod van Motief situeert zich op het snijpunt van geloof en samenleving. 'Geloof en samenleving' is niet enkel een 'thema' of cluster van thema's, maar is een specifieke benadering van het thema geloven, nl.: contextueel - maatschappelijk.
Motief vindt geloven meer dan een individueel gebeuren dat zich enkel in de privé-sfeer voltrekt. Geloven heeft een maatschappelijke en een politieke dimensie en is een gebeuren dat in een gemeenschap vorm krijgt en bijgevolg iedereen aanbelangt. Ook wie niet gelooft komt dagelijks met 'geloof' of met gelovige medeburgers in contact.
'Geloof en samenleving' is met andere woorden een krachtenveld waarin zich actuele tendensen en probleemstellingen rond de religieuze identiteit van groepen en individuen situeren. Ze werken permanent op mekaar in en zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Op dit snijpunt van geloven en samenleving kan je niet 'vrijblijvend' leren. Het vormingsaanbod van Motief staat in dienst van een rechtvaardige, participatieve, interculturele en inclusieve samenleving. Dit 'kleurt' vanzelfsprekend de richting waarin gezocht wordt naar de antwoorden op de vragen die zich vandaag stellen.
Stevige wortels, een kritisch bewustzijn en gemeenschapsvorming zijn essentieel in deze tijden van gefragmenteerd wereldbeeld en snelle technische evolutie. Motief heeft zeker iets te bieden met dit vormingsconcept op een moment dat het verlangen naar religie en spiritualiteit groeit. Bovendien neemt enerzijds religieus fundamentalisme in de drie wereldgodsdiensten toe en anderzijds wordt religie door politieke machthebbers in internationale conflicten misbruikt. Ook nu hier in Vlaanderen de islamfobie groeit, de joodse gemeenschap vreest voor een nieuwe golf van antisemitisme en de onverdraagzaamheid tussen mensen met een verschillende religieuze achtergrond of ideologie in het algemeen, vergroot, biedt het vormingsconcept van Motief perspectief.
Motief is een autonome vormingsinstelling, die zich vrij en onafhankelijk van religieuze instituten in onze samenleving, beweegt. Motief zoekt wel de dialoog.
Aandachtspunten vanuit de maatschappelijke context
Vanuit onze visie, en vanuit de bestaande context (zoals uitgewerkt in onze omgevingsanalyse), stelt Motief in haar vormingsconcept de volgende aandachtspunten centraal.
Aandachtspunten op methodisch vlak
→ Ontwikkelen van sociologische fantasie: Motief wil deelnemers meer inzicht geven in de samenhang tussen particuliere verhalen en maatschappelijke verhalen en processen.
→ Contextualiseren: Motief wil deelnemers stimuleren om telkens weer op zoek te gaan naar de context van politieke, ideologische en levensbeschouwelijke uitspraken.
→ Politiseren van mensen en middenveld: Motief wil het maatschappelijk debat helpen organiseren en meewerken aan bewustwordingsprocessen omtrent eigen en collectieve belangen.
Aandachtspunten op socio-economisch vlak
→ Motief wil in haar vorming de samenhang tussen onderbouw (materiële productie) en bovenbouw (ideologische productie) blijven thematiseren.
→ Motief wil in haar vorming de structurele achterstelling van kansarmen, laaggeschoolden en etnisch‐culturele minderheden en kwetsbaar gemaakte groepen kaderen in een bredere analyse van klasseverhoudingen.
→ Motief wil in haar vorming de vanzelfsprekendheid van het neoliberale vooruitgangs’geloof’ doorbreken en deelnemers stimuleren om dit kritisch in vraag te stellen.
Aandachtspunten op politiek vlak
→ Focus op emancipatie: Motief wil de identiteitspolitiek van minderheden en gemarginaliseerde groepen ondersteunen. Daarbij hecht Motief bij het netwerken een groot belang aan het betrekken enerzijds van minderheidsgroepen, anderzijds van groepen en instellingen die mensen systematisch bijeen brengen vanuit emancipatorisch oogpunt en hun stem in het maatschappelijke debat kunnen laten klinken (bv grote middenveldorganisaties zoals de arbeidersbeweging, vrouwenbeweging, armoedebeweging,...)
→ Motief wil weerwerk bieden aan de neoliberale individualisering en spiritualisering van socio‐economische, politieke, maatschappelijke en ecologische problemen. Ook emancipatie ziet Motief in de eerste plaats als collectief proces en niet als een individuele opdracht.
→ Weerwerk bieden aan het dominante wij‐zijdenken: Motief wil in haar werking aandacht hebben voor de constructie van een ‘nieuw wij’, op basis van een collectief maatschappelijk belang. Dit ‘nieuw wij’ is een functionele, meervoudige en dynamische identiteit die vertrekt van de samenleving zoals ze is, namelijk pluralistisch.
→ Weerwerk bieden tegen een essentialistische, éénduidige en statische invulling van identiteit: Motief wil in haar werking het kruispuntdenken inzetten als instrument om de meervoudigheid en het dynamische karakter van identiteiten in beeld te brengen.
→ Weerwerk bieden aan culturalisme: Motief wil de socio‐economische oorzaken van achterstelling, die in het dominante diversiteitdiscours buiten beeld gehouden worden, blijven thematiseren in haar vorming.
→ Het ideologisch debat over verschillende samenlevingsmodellen helpen verhelderen: Motief wil deelnemers meer inzicht geven in de ideologische gronden van assimilatie‐, integratie‐, segregatie‐ en onderhandelingsmodellen.
→ Een actief pluralistische houding hanteren: Motief wil deelnemers ertoe aanzetten om levensbeschouwelijke verschillen te erkennen en ernstig te nemen, te zoeken naar gemeenschappelijke vragen en belangen en te onderhandelen over oplossingen voor concrete maatschappelijke vraagstukken.
Aandachtspunten op het vlak van duurzaamheid en ecologie
→ Creëren van een ‘nieuwe wij’ omtrent duurzaamheid: vanuit levensbeschouwingen worden heel wat handvaten aangereikt om tot een andere verhouding tot de natuur te komen. Motief wil dit in haar vorming thematiseren en mogelijke bondgenootschappen in beeld brengen.
→ Stimuleren van het maatschappelijke debat over verhouding mens en natuur: Motief wil bij deelnemers de bewustwording omtrent eigen en collectieve consumptiepatronen stimuleren.