Beschrijving:

Dit analyse-instrument neemt als emancipatorisch uitgangspunt dat iedereen een zekere bewegingsruimte heeft om in de eigen omgeving kwaliteit van leven toe te voegen, recht te bewerkstelligen.
Het is een agogisch schema, niet enkel gericht op het anders gaan kijken en denken, maar ook en vooral gericht op het anders gaan handelen. Het realistisch inschatten van de eigen handelingsruimte werkt bevrijdend: het geeft mensen adem en energie, creëert perspectief en concrete wegen naar verandering, gaat ontmoediging en verlamming tegen.

Dit intstrument helpt analyseren wat er precies gaande is wanneer je in een concrete (werk)situatie ‘vastloopt’. Daarbij wordt de context en de positie van de verschillende betrokkenen in de patstelling helder in kaart gebracht. Vervolgens worden de verbanden tussen onderbouw (de materiële werkelijkheid, of het ‘zijn’) en de bovenbouw (de ideologische werkelijkheid, of het ‘bewustzijn’) en de daarmee samenhangende tegenstellingen gethematiseerd.

Tenslotte helpt deze methode door middel van bovengenoemde analyse, om de eigen opstelling in de patstelling opnieuw te bepalen, en –indien mogelijk binnen de gegeven context- de eigen handelingsruimte te vergroten.

Doel?

Doel van deze methode is

• autonoom en systematisch leren analyseren a.d.h.v. aantal stappen
• verruimen van het inzicht in een beknellende situatie: context, opstellingen, belangen, machtsverhoudingen – en de onderlinge samenhang
• reële handelingsruimte beter leren inschatten
• je handelingsruimte vergroten waar mogelijk
• het korte en lange termijn-denken stimuleren

Uitgangspunten van het Anna-Lies instrument:

Het gebruikte analyse-instument is niet ‘neutraal’. Het gaat uit van de verwevenheid tussen onze materiële realiteit en onze ideeënwereld / ideologie. Het vertrekt vanuit het emancipatorische uitgangspunt dat mensen niét bevrijd kunnen worden uit beknelling/onderdrukking die zij zelf niet ervaren. Het gaat ervan uit dat het mogelijk is om op structurele wijze de leefbaarheid in onze samenleving te vergroten (via korte-termijn-acties die lange-termijn- doelstellingen ondersteunen). Het gaat uit van permanente (maatschappelijke) ontwikkelingen, waardoor het ook noodzakelijk is om regelmatig de analyse van een specifieke situatie opnieuw te maken.

Het is een ‘agogisch’ schema, en is dus gericht op het handelen. Het realistisch inschatten van de eigen handelingsruimte leidt tot ‘empowerment’: het geeft (groepen van) mensen adem en energie, gaat ontmoediging en ‘verlamming’ tegen, zet aan om zich met anderen te verbinden en zich te organiseren.

Het is trouw aan het inzicht uit de kritische pedagogie dat er een eenheid moet zijn tussen inhoud en methode: (groepen van) mensen leren zich niet emanciperen en organiseren via een ‘depositair’ leerproces (het ‘deponeren’ van inhouden in de hoofden van de deelnemers). Vorm is inhoud. Werken aan emancipatie kan dus ook alleen maar via emancipatorische methoden en werkvormen verlopen die recht doen aan de autonomie van (groepen van) mensen.

(…)