Wat nu met buddywerking?

Eind september huldigde Motief haar nieuwste boek ‘Buddywerking voor nieuwkomers. Samen een weg banen?’ met een studiedag in Antwerpen. Onderzoeksmedewerker van Motief en auteur van het boek Valerie De Craene stelde onderzoek en bevindingen voor aan de deelnemers. De tweede helft van de voormiddag werd gevuld met inspirerende inzichten van 4 topvrouwen in het panel: Griet Jacques, Bea Van Robaeys, Maret Dakaeva en Valerie De Craene gingen dieper in op de thema’s van het boek

De Vlaamse overheid, en minister Bart Somers in het bijzonder stelt veel hoop in buddywerking, dat als doelstelling actief burgerschap van de nieuwkomer heeft. Het beleid stelt duidelijk dat de inspanningen van de Vlaamse gemeenschap het actief burgerschap van nieuwkomers dient mogelijk te maken. In het boek komen verschillende voorbeelden aan bod waarin duidelijk wordt dat het beleid en de buddies in een assimilatie-logica kunnen vervallen. Met ingrijpende gevolgen voor het traject dat de nieuwkomers afleggen.

Zoals Griet Jacques van Vluchtelingwerk stelt:
“Het is belangrijk dat de nieuwkomer zelf een stem heeft. Dat eigenaarschap bij de persoon zelf blijft liggen. Ik merk heel vaak dat de stem van de persoon over wiens leven het gaat, verloren gaat. Natuurlijk is die persoon deels verantwoordelijk, maar laat die persoon ook zelf beslissen over het tempo en de manier waarop. We beseffen niet altijd goed wat de impact is voor deze mensen. Dat mag zeker niet onderschat worden. Het is belangrijk om je hier als buddy van bewust te zijn, hoe moeilijk het is om verplicht te migreren.”

De meningen en signalen van doorwinterde vrijwilligers zijn van groot belang voor buddywerking, maar worden vaak vergeten in het debat. Het beleid, zowel lokaal als Vlaams zouden er baat bij hebben vrijwilligers én nieuwkomers aan het beleid te laten participeren. Maret Dakaeva van LEVL vzw voegt daaraan toe:

“Luister naar de mensen. Maar als beleidsmaker weet je vaak niet wie de mensen zijn. Ze zouden dus moeten werken aan een netwerk met organisaties die hier wel voeling mee hebben. De overheid moet inzien dat zij belangrijke gesprekpartners zijn.”

In het boek van Motief ‘buddywerking voor nieuwkomers’ wordt duidelijk dat vrijwilligers in de meeste gevallen weinig begeleiding krijgen in visiehantering of dat feedback-momenten ontbreken. Terwijl ondersteuning van vrijwilligers net cruciaal is voor kwalitatieve en duurzame werking. Want ‘Een welwillendheid om onbevooroordeeld de ander tegemoet te treden, wederkerigheid, vertrouwen en empathie zijn cruciale succesfactoren voor een effectief buddytraject’. (p 41)

Griet Jacques: “Het is geen matching en dan laat je mensen maar doen. Er komt zoveel bij kijken, zowel voor de nieuwkomer als de buddy. Dat moet ondersteund worden. Je kan iemand meenemen in een traject en gaandeweg aanleren hoe je met bepaalde vragen omgaat, of met een moeilijk gesprek… Nieuwkomers krijgen vaak te maken met stress, grote veranderingen, trauma. Hoe ga je daar als buddy mee om? Die handvaten moeten hen gegeven worden. De omkadering en ondersteuning in dat traject is enorm belangrijk.”

Waarop Valerie De Craene aan toevoegt: “Ik ben het ermee eens dat we mensen die de motivatie hebben om in een buddywerking te stappen een kans moeten geven, maar een verkeerde basishouding kan wel grote gevolgen hebben voor een traject. Wat niet wegneemt dat er nog heel wat mogelijkheden zijn om met een goede begeleiding dingen te counteren en mensen te laten reflecteren over het eigen gedrag en hoe ze dingen brengen. We mogen op basis van 1 gesprek ook niet oordelen. Sommige mensen kunnen het heel goed uitleggen op een matchingsgesprek en gedragen zich anders in realiteit.”

Een uitgelezen rol voor Motief. Wij zijn een team van ervaren vormingswerkers en kunnen zowel beleidsmedewerkers als vrijwilligers trajecten aanbieden waarin kan gewerkt worden aan eigen visie in omgang met nieuwkomers. We bieden dan ook handvaten aan om mee aan de slag te gaan in je werking. Wij zijn het eens met onze sprekers dat een buddytraject heel waardevol is voor de nieuwkomer en buddy maar ook evengoed een grote bijdrage levert aan de samenleving. Een samenwerking is pas geslaagd als de vrijwilliger met een open blik en met zorg voor de nieuwkomer instapt in het gebeuren. Het beleid dient deze visie dan ook mee te versterken en dient haar vrijwilligers én nieuwkomers voldoende te ondersteunen.

Om af te sluiten met een positieve vooruitblik zegt Bea Van Robaeys, KdG Hogeschool: “Ik denk dat buddywerkingen een verschil kunnen betekenen in het veranderingsproces. Buddywerkingen kunnen bijdragen aan het vergroten van het draagvlak voor waarden als gelijkheid en inclusie. Ik zie de bijdrage op kleine schaal en grote schaal in de trage weg die we als samenleving te gaan hebben.”

Benieuwd naar meer? In het boek ‘buddywerking voor nieuwkomers’ komen verschillende nieuwkomers, beleidsmedewerkers, vrijwilligers en onderzoekers aan het woord. Het boek reikt je handvaten aan om bewust met de leefwereld van buddies en nieuwkomers rekening te houden en levert de nodige kritische reflecties op die helpen om van een lokale buddywerking een waardevolle instrument te maken voor overheid, vrijwilligers én nieuwkomers.